بسم الله الرحمن الرحیم
به نام خداوند مهرورز مهربان
معنای واژگان:
« اسم » به معنای نام و نشان است.
« الله » واژه ای است که معنای آن برای همه قابل فهم است و حقیقت آن خاستگاه همه جهان و جهانیان و بزرگترین نمود ذات هستی است.
« رحمان و رحیم » به معنای مهرورزی و مهربانی است. رحمان، اشاره به فراگیربودن مهر ورزی خداوند متعال و رحیم، اشاره به حکمت خداوند متعال در مهرورزی دارد. به این ترتیب، خداوند متعال به اقتضای اسم رحمان و رحمانیت خود به همگان مهر میورزد و همه از این نعمت فراگیر الهی بهرهمندند و هر کسی میتواند بر سر این سفره بنشیند:
« باران رحمت بیحسابش همه را رسیده و خوان نعمت بیدریغش همه جا کشیده ».
از سوی دیگر، اقتضای رحیمیت و اسم رحیم خداوند متعال این نیست، بلکه این رحمت اختصاص به مومنان در دنیا و آخرت دارد.
معنای آیه:
بنابراین « بسم الله الرحمن الرحیم » دلالت بر همه چیز دارد و کلیدگنجینهی عالم است:
« بسم الهِ الرّحَمان الرّحیم هست کلید در گنج حکیم »
هرکس هرچه بخواهد درآن هست.
شاهکلید هر قفل بسته و راهنمای هر جویندهی خسته و ناخسته و نشان گمشدهی هر پویندهی وارسته و ریشهی هر گیاه رسته و نارسته است.
آینهی تمام نمای هرخوبی و بدی و سرمایهی بزرگ عالم و سرچشمهی هر چیز و دادرس هرکس و الفبای هر سخن و سرنخ هر کلاف باز و بسته و سررشتهی هر بافته و نبافته است.
رونق و کساد هر بازار و آغاز و انجام هر پدیدهی پنهان و آشکار است.
کاستی و بدنهادی در آن راه ندارد، اگرچه هر شر و خیر ( هر کاستی و تمامیتی) از آن پیدا و پدیدار شده و هر پدیده ای از آن آشکار گشته است.
هر کوششی بی کشش آن بینتیجه و هر آمیزشی بدون آن عقیم و نابارور خواهد بود.
هر تلاشی که بدون آن آغاز شود، نافرجام و هر راهی که بدون آن پیموده شود بیسرانجام خواهد بود.
نردبان هر بالابلندی و کمینگاه هر شکار و کمندی است. دست مایهی هر سود و زیان و ساختار هر کلام و بیانی است.
هیچ قلمی بی این جوهر، نویسا و هیچ زبانی بیآن گویا و هیچ جمالی بیآن زیبا نیست.
مایهی پیدایش هر کار و بار و سایهی آسایش از هر گل و هر خار است.
غفلت از این حقیقت، پشتکردن به آفتاب زندگی و گرفتارشدن در سرمای زمستان دل افسردگی است.
برآورندهی هر نیاز و شرط قبولی هر نماز است.
ریسمان درهم تنیده ای است که دست آویز رهایی از هر چاهی است و چراغ پرتو افکنی است که روشنگر هر کوره راهی است.
گفتن این ذکر برای همه سودمند و تکرار این ورد برای همه قابل تجویز است. نقل هرمجلس و سرمایهی هر مفلس است. امید هر بیپناه و پشتوانهی هر ستمدیدهی بیگواه است.
کلمات کلیدی: علوم قرآنی، ادبیات عرب، قرآن، معانی قرآن